Արմինֆո. Այն, ինչ տեղի ունեցավ Բաքվում 20-րդ դարի սկզբին, նույն սարսափով կրկնվեց 20-րդ դարի վերջին։ Այդ մասին «Ֆեյսբուքի» իր էջում գրել է Արցախի Պաշտպանության բանակի նախկին մամուլի քարտուղար, գնդապետ Սենոր Հասրաթյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանում հայերի ջարդերի հերթական տարելիցին:

Արմինֆո. 2023 թվականին Ադրբեջանում պահպանվել են Մարդու իրավունքների հետ կապված երկարաժամկետ խնդիրները։ Կառավարությունը խստորեն սահմանափակել է արտահայտվելու, հավաքների և միավորումների ազատությունը։ Այդ մասին ասվում է Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության զեկույցում՝ աշխարհում մարդու իրավունքների իրավիճակի ամփոփման Ադրբեջանի բաժնում։

Արմինֆո. Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունն ու "ադրբեջանական անկլավից" փախած ավելի քան 100.000 էթնիկ հայերի հնարավոր ներհոսքը Հայաստան գերիշխում էին 2023 թվականին երկրում տեղի ունեցող իրադարձություններում: Այդ մասին ասվում է Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության զեկույցում ՝ Հայաստանի բաժնում աշխարհում մարդու իրավունքների իրավիճակի ամփոփման շրջանակում։

Արմինֆո.Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ բանակցություններին աջակցող կառավարությունները պետք է Ադրբեջանի նախագահից կոնկրետ պարտավորություններ ձեռք բերեն Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայերի վերադարձի իրավունքը հարգելու, պաշտպանելու եւ իրացնելու ուղղությամբ: Այդ մասին ասվում է Human Rights Watch իրավապաշտպան կազմակերպության հայտարարության մեջ։

Արմինֆո. «Ես ոչ առաջին, ոչ էլ վստահաբար վերջին բանախոսը կլինեմ այս հեղինակավոր հաստատությունում, որը կմատնանշի ժողովրդավարությանը սպառնացող գլոբալ սպառնալիքները, անվտանգային մարտահրավերնեը, ՄԱԿ կանոնադրության սկզբունքների և նպատակների՝ ներառյալ ուժի չկիրառման և հակամարտություների խաղաղ կարգավորման ոտնահարումները` որպես աշխարհում անկայունության և լարվածության հիմնական աղբյուր», -հայտարարել է  ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը՝ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 78-րդ նստաշրջանում իր ելույթի ժամանակ:

Արմինֆո. Ակնկալում ենք, որ ՄԱԿ Անվտանգության խորհուրդը համապատասխան քննարկման արդյունքում համապատասխան որոշումներ կկայացնի, Հանրային հեռուստատեսության եթերում հայտարարել է ՀՀ հատուկ հանձնարարություններով դեսպան Էդմոն Մարուքյանը ՝ անդրադառնալով օգոստոսի 16-ին կայանալիք ՄԱԿ ԱԽ նիստից հայկական կողմի ակնկալիքներին ՝ կապված Լեռնային Ղարաբաղի իրավիճակի հետ։

Արմինֆո.Ադրբեջանի կողմից Արցախի` 8 ամիս շարունակվող շրջափակման ընթացքում Արցախի, ՀՀ և Սփյուռքի տարբեր դերակատարների կողմից ներդրված ջանքերի շնորհիվ հնարավոր է եղել ապահովել միջազգային ազդեցիկ իրավապաշտպան և մարդասիրական կազմակերպությունների և մի շարք հեղինակավոր փորձագետների հստակ, հասցեական գնահատականն Արցախում խորացող հումանիտար ճգնաժամի վերաբերյալ։  Այդ մասին ասվում է Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակի տարածած հայտարարությունում:

Արմինֆո. Շվեդիայի Ռիկսդագի Շվեդիա-Հայաստան բարեկամության խումբը հայտարարություն է հրապարակել Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ։

Արմինֆո.  Հունական ethnos.gr լրատվականում լույս է տեսել Հունաստանում ՀՀ դեսպան Տիգրան Մկրտչյանի խմբագրական հոդվածը Արցախի շուրջ տիրող իրավիճակի վերաբերյալ: Այդ մասին հաղորդել է Հունաստանում ՀՀ դեսպանությունը՝ ֆեյսբուքյան իր էջում զետեղելով հայերեն տեքստը.

Արմինֆո.Ներկայումս խաղաղության ճանապարհին հիմնական խոչընդոտը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ, հատկապես Լաչինի միջանցքում, ինչպես նաև Հայաստանի սահմանների երկայնքով Ադրբեջանի ագրեսիվ և անօրինական գործողություններն են: Այդ մասին ֆրանսիական Le Monde ամսագրին տված հարցազրույցում ասել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ։

Արմինֆո. ԱՄՆ տասնյոթ ներկայացուցիչներ միացել են կոնգրեսական Ադամ Շիֆին՝ կոչ անելով Բայդենի վարչակազմի առևտրի նախարար Ջինա Ռայմոնդոյին արգելափակել առաջարկված լիցենզիան, որը թույլ է տալիս ամերիկյան արտադրության հզոր հրացանների վաճառքն Ադրբեջանին, օրենսդրական վերահսկողության իրականացումը, որը վճռականորեն աջակցում է Ամերիկայի Հայ դատի հանձնախումբը (ANCA):

Արմինֆո. Ապրիլի 10-ին լրանում է Ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ամենաողբերգական և սարսափելի էջերից մեկի՝ Մարաղայի կոտորածի  31-րդ տարելիցը։ Այդ մասին ասվում է Արցախի ԱԳՆ հայտարարությունում:

«1992 թվականի ապրիլի 10-ին Ադրբեջանի զինված ուժերը երկար և ինտենսիվ հրետակոծությունից հետո ներխուժեցին Արցախի Մարտակերտի շրջանի Մարաղա ավան և դաժան կոտորածի ենթարկեցին տեղի խաղաղ բնակչությանը: Ավելի քան 50  անմեղ քաղաքացիներ դաժանաբար սպանվեցին և տանջամահ արվեցին, տասնյակ գյուղացիներ, այդ թվում՝ կանայք և երեխաներ գերեվարվեցին, որոնց մի մասը դաժանաբար սպանվեց գերության մեջ, իսկ 19 անձանց ճակատագիրը մինչ այսօր մնում է անհայտ: Այդ  հրեշավոր դեպքերից երկու շաբաթ անց բնակավայրը կրկին ենթարկվեց հարձակման, և իրենց հարազատներին հուղարկավորելու վերադարձած բնակիչները դարձան Ադրբեջանի զինված ուժերի նոր վայրագությունների զոհը։

Մարաղայի կոտորածը Սումգայիթի, Բաքվի, Կիրովաբադի և Ադրբեջանական ԽՍՀ այլ բնակավայրերի, ինչպես նաև Հյուսիսային Արցախի հայ բնակչության դեմ իրականացված ջարդերի ու տեղահանությունների շարունակությունն էր, որի նպատակն էր սաղմի մեջ խեղդել արցախահայության ինքնորոշման իրավունքի իրացման օրինական պահանջը, ինչպես  նաև էթնիկ զտման և բռնի տեղահանության միջոցով արցախահայությանը զրկել հայրենիքից։

Չնայած այն հանգամանքին, որ Մարաղայում կատարված վայրագությունները մանրամասնորեն փաստագրվել են միջազգային հանրության, այդ թվում՝ Human Rights Watch և Amnesty International իրավապաշտպան կազմակերպությունների կողմից, համապատասխան միջազգային կառույցների կողմից այս հանցագործության պատշաճ քաղաքական գնահատականի բացակայությունը և անպատժելիությունը պարարտ հող նախապատրաստեցին Ադրբեջանի հետագա ագրեսիայի, նրա ղեկավարության վարած հայատյաց և ցեղասպան քաղաքականության շարունակման և ամրապնդման համար: Արդյունքում՝ վստահ լինելով իր անպատժելիության մեջ՝ հետագայում Ադրբեջանն Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծեց ևս երկու լայնամասշտաբ պատերազմ՝ 2016 թվականի ապրիլին և 2020 թվականի սեպտեմբերին, արցախահայության դեմ իրականացնելով նոր վայրագություններ և ռազմական հանցագործություններ, մարդու իրավունքների ու միջազգային մարդասիրական իրավունքի կոպտագույն խախտումներ, ինչպես նաև օկուպացնելով Արցախի Հանրապետության նոր, ավելի ընդարձակ տարածքներ:

Այսօր էլ, անտեսելով Արցախի շրջափակումն անհապաղ դադարեցնելու վերաբերյալ ՄԱԿ-ի միջազգային դատարանի որոշումը, Ադրբեջանը շարունակում է քաղաքակիրթ մարդկության աչքի առջև իրականացնել իր հանցավոր և ցեղասպան քաղաքականությունը՝ 120 օր շարունակ Արցախի բնակչությանը պահելով ապօրինի շրջափակման մեջ, զրկելով տարրական կենսապայմաններից, ստեղծելով հումանիտար ճգնաժամ, ինչպես նաև ահաբեկչական գործողություններով հետամուտ լինելով Արցախի հայաթափման իր հանցավոր ծրագրի իրականացմանը:

Կրկին կոչ ենք անում միջազգային բոլոր դերակատարներին՝ Ադրբեջանի իշխանությունների ոճրագործությունները դադարեցնելու և դրանց լուռ ականատեսը կամ նույնիսկ հանցակիցը չդառնալու համար, գործնական ու արդյունավետ գործողություններով Ադրբեջանին բերել իրավական և կառուցողական դաշտ՝ հարկադրելով վերջինիս ավտորիտար ղեկավարությանը հարգել միջազգային իրավունքն ու իր ստանձնած պարտավորությունները», - ասվում է հայտարարությունում:

Արմինֆո. Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ չկարգավորված հակամարտության պատճառով քաղաքական լարվածությունն ու աճող անվստահությունը գերակշռում էին Հայաստանում տեղի ունեցող իրադարձություններում։ Այս մասին ասվում է Human Rights Watch (HRW) միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության 2022 թվականի հաշվետվությունում։

Արմինֆո. Գերմանիայի Կառլսռուե քաղաքում անցկացվող Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի 11-րդ ընդհանուր համաժողովը հանդես է եկել Արցախի, արցախահայության և նրա հոգևոր–մշակութային ժառանգության վերաբերյալ հայտարարությամբ։ Այդ մասին հաղորդել է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մամուլի ծառայությունը:

Արմինֆո.ՀՀ ԱԳՆ հայտարարություն է տարածել Մարաղայում հայերի կոտորածի 30-րդ տարելիցի կապակցությամբ: ԱԳՆ մամուլի ծառայության հաղորդման համաձայն, հայտարարությունում ասվում է.

Արմինֆո. Պաշտոնական Բաքուն բացահայտ կերպով արհամարհում է նաև ՄԻԵԴ-ի համապատասխան որոշումները՝ Ադրբեջանում գերեվարված հայ զինվորականների և պատանդառված քաղաքացիական անձանց մասին տեղեկատվություն տրամադրելու վերաբերյալ: ԱԳՆ մամուլի ծառայության հաղորդման համաձայն, այդ մասին ասվում է Բռնի անհետացումների միջազգային օրվա կապակցությամբ արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի հղած ուղերձում:

Արմինֆո. Սահմանն ապօրինի հատելու մեղադրանքով հայ ռազմագերիների հետապնդումն Ադրբեջանում Ժնևի III կոնվենցիայի խախտում է (ռազմագերիների հետ վարվելու մասին կոնվենցիա, 1949թ. - խմբ.): Այս մասին Twitter-ի իր միկրոբլոգում գրել է Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի գծով տնօրեն Գեորգի Գոգիան։

Արմինֆո.Մոսկվան հայկական եւ ադրբեջանական կողմերի միջեւ գերիների փոխանակման հարցում հանդես է գալիս "բոլորին՝ բոլորի դիմաց" սկզբունքով փոխանակելու օգտին, ապրիլի 3-ին լրագրողներին հայտարարել է Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինը:

Արմինֆո. Պետդեպարտամենտը հրապարակել է 2020 թվականի Մարդու իրավունքների պաշտպանության մասին ամենամյա զեկույցը։ Ինչպես հաղորդում է Ամերիկայի հայկական համագումարը, զեկույցը ներկայացվել է ճեպազրույցի ժամանակ, որն անցկացրել Է ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը:

Արմինֆո. Հայաստանի եւ Ադրբեջանի վերաբերյալ Եվրախորհրդարանի զեկուցողներ Անդրեյ Կովաչեւը եւ Ժելյանա Զովկոն, ինչպես նաեւ Հարավային Կովկասի գծով պատվիրակության ղեկավար Մարինա Կալյուրանդը հանդես են եկել համատեղ հայտարարությամբ ՝ կապված Ադրբեջանում հայ գերիների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի մասին հաղորդումների հետ: